Obsidian MD yerel-öncelikli, markdown formatında notlar almanıza izin veren bir kişisel bilgi merkezi uygulaması (Personal Knowledgebase). Dynalist projesinde beraber çalışan Shida Li ve Erica Xu tarafından geliştirilmekte olan bu not alma uygulaması çift yönlü linklere izin verirken aynı zamanda blok link vermenize de izin veriyor.
Daha önce Zettelkasten metodunu uygulayabileceğiniz not alma uygulamalarına örnekler verirken Obsidian not alma uygulaması da kısaca adından bahsettirmişti. Ayrıca Not Alma Uygulaması Seçenekleri isimli yazıda da çevrimdışı çalışabilen uygulamalar listesinde yer almıştı.
Markdown formatında notlar almanıza izin veren bu güçlü uygulama ile kişisel wiki ve knowledge-base'lerinizi oluşturabilirsiniz. Ayrıca Obisidan uygulaması nasıl kullanılır? sorusunu soranlardansanız yazının son kısmında nasıl kullanılacağına dair ipuçları bulacaksınız.
Farklı tema çeşitleriyle ve hem resmi hem de 3.taraf eklentiler ile yapabilecekleri git gide genişleyen bir uygulama Obsidian. Ayrıca Obsidian Publish servisi gelecek bazı özellikleriyle (Obsidian Publish) kendi blog sitenizi açmanız da pek ala mümkün olacak.
Bu yazıda size işte bu Obsidian isimli pek maharetli uygulamadan bahsedeceğim.
Obsidian Uygulamasının Özellikleri
Obsidian Çevrimdışı Çalışır
Bana kalırsa sayısız bulut uygulaması alternatifleri arasında Obsidian en başta bu özelliğiyle ön planda. Kişisel bilgisayarınıza indirip kurabiliyorsunuz ve notlarınız tamamen sizde kalıyor. Extra olarak bulut senkronizasyonu da mevcut ancak ücretli plan dahilinde.
Markdown Tabanlı Bir Not Alma Uygulaması
Obsidian bir markdown not alma uygulaması olduğundan taşıması, yazması ve başka platformlara transfer kolayca oluyor.
Henüz Bir WYSIWYG Editörü Olmayışı
Word veya benzeri metin editörleri kullanırken yaptığınız her değişikliğin metin üzerinde nasıl gözükeceğini anlık olarak görürsünüz. İngilizce WYSIWYG (What You See is What You Get) olarak bahsedilir bu tip editörlerden.
Örneğin siz metin üzerindeki bir kelimeyi kalınlaştırmak için Bold tuşuna basarsınız ve seçili kelimenin anında kalın puntolarla yazıldığını görürsünüz. Daha başka nasıl olabilir ki zaten diyebilirsiniz. Çok normal.
Obsidian şu an için böyle bir editöre sahip değil ancak uzun vadeli planları arasında bu var. Muhtemelen bir diğer markdown editör Typora gibi bir editöre sahip olması planlanıyor[1].
Yazılarınızın markdown halini değil de resmedilmiş halini görerek not almayı seviyor olabilirsiniz. Bu durumda ekranınızı ikiye bölüp, yazım ve resmedilmiş halini eşzamanlı olarak kullanabilirsiniz.
Obsidian ekranınızı sayısız küçük pencerelere bölüp, bir diğer notunuzu açabilir ya da o anda çalıştığınız dokümanın resmedilmiş halini görebilirsiniz.
Graph Görünüm ile Notlarınıza Farklı Bir Bakış
Türkçesiyle Çizge teorisi dediğimiz ve matematiğin bir dalı olan graph teoriyi bilirsiniz. Matematikçi Leonhard Euler tarafından ilk defa ortaya atılan Königsberg'in Yedi Köprüsü problemi ile başlayan bu teorinin farklı uygulamaları söz konusu. Facebook'un bu data yapılarını sıkça kullandığını biliyoruz. Neyse biz konumuza geri dönelim.
Graf teori düğümleri ve bu düğümler arasındaki bağlantıları inceler. Graph data yapılarına benzer şekilde, notlarınızı bir düğüm olarak düşünürsek, bu düğümler arasındaki ilişkiselliğin kullanıcı tarafından eşleştirildiği görünüme de graph-map deniliyor. Obsidian işe bu graph-map özelliğ ile notlarınıza hiyerarşik olmayan bir yapıda bakma imkanı sunuyor.
Notlarımın bir kısmı graph halinde görüntülendiğinde aşağıdaki interaktif harita ortaya çıkıyor.
Tasarım Özgürlüğü Sunan Not Alma Uygulaması
Obsidian'ın diğer not alma ve bilgi yönetim araçlarına kıyasla avantajlarından biri de uygulamanın görünümünü farklı metotlarla özelleştirebilmeniz. Kullanıcı arayüzü dediğimiz bu kısımları gerek temalar ile gerekse CSS kodu ile özelleştirip size ait bir görünüme kavuşturmanız mümkün.
Obsidian Uygulaması Nasıl Kullanılır?
Daha önce de bahsettiğim gibi Obisidan lokalde çalışan, bilgisayarınıza kurabileceğiniz, internet gerektiremeyen bir not alma uygulaması.
Obsidian Tema Ekleme ve Değiştirme
Obsidian uygulasına tema eklemek veya değiştirmek için sol alt köşede bulunan settings düğmesine tıklayıp, ardından sol paneldeki Appearance sekmesini seçmeniz ve Themes başlığı altından temanızı seçmeniz gerekli.
Settings -> Appearance -> Themes -> Browse
Obsidian Uygulamasını CSS Kodu ile Özelleştirme
CSS kodu kullanarak Obsidian uygulamamızı dilediğimiz şekilde özelleştirebiliyoruz demiştim. Bunun için Obsidian notlarınızın olduğu klasöre gidip burada bulunan ".obsidian" klasörünü seçmeniz gerekli. Bu klasörde obsidian.css isimli bir dosya var ise onu seçmeniz yoksa kendiniz böyle bir dosya oluşturmanız lazım. Bir de ayarlardan CSS kodu ile özelleştirmeyi aktif yapmalısınız.
Obsidian not tutma uygulamasını CSS ile değiştirmek için:
- Obsidian notların bulunduğu klasör -> .obsidian klasörü -> obsidian.css
- Settings -> Appearance -> Apply Custom CSS (aktif durumda olmalı)
Obsidian Publish ile Notlarınızı Sergileyin
Şu an beta aşamada olan Obsidian Publish ile tuttuğunuz notlarınızı sergileyebiliyorsunuz. Özellikle son zamanların popüler kavramlarından olan Second Brain, Common Book, Digital Garden gibi konseptler için uygun olan bu özellik şu an için aylık $8 - $10 gibi bir ücretle kullanılabiliyor.
Özel Alan Adınız ile Notlarınızı İnternete Açık Hale Getirmek
Obsidian Publish kendi özel alan adınızı kullanmanıza izin verecek özelliği bu hafta kullanıma sunacak. (25 Ocak 2021, Pazartesi ile başlayan hafta)
Obsidian Publish hakkında daha fazla bilgi almak için aşağıdaki linki ziyaret edebilirsiniz.
Eğer Obsidian Publish kullanarak bir mini-blog açmayı düşünüyorsanız ancak ücreti biraz yüksek bulduysanız blog yazma siteleri başlıklı yazıma da göz atabilirsiniz.
Obsidian: A knowledge base that works on local Markdown files.
Obsidian – A knowledge base that works on local Markdown files.
Obsidian Not Alma Programı ile ilgili Kaynaklar
Eposta Bültenleri
Obsidian Roundup
Aynı zamanda Obsidian topluluk moderatörlerinden Eleanor Konik tarafından hazırlanan bir eposta bülteni.
Obsidian Roundup
Haftalık Obsidian eposta bülteni. A weekly summary of tips, news, & discussion points for Obsidian.md
Obsidian Eklentileri (Plugins)
Obsidian'ın en güçlü özelliği 3.taraf eklentilere izin vermesi. Böylece geliştiriciler diledikleri özellikleri ekleyip, bu özellikleri diğer kullanıcıların da kullanımına sunabilmekte. Bunlara örnek vermek gerekirse:
Todoist Sync Plugin: Todoist görevlerinizi Obsidian ile tam senkronize şekilde kullanabilirsiniz.
Obsidian Gallery: Markdown notlarınızda birden çok görsel ile galeri oluşturmanıza izin veren bir eklenti.
Obsidian Mind Map: Mind Map'ler oluşturmanızı sağlar.
